Grondstoffen Oorlogszuchtige Russen en schrokkige kevers maken hout voorgoed duurder De Belgische houtverwerkers hebben met fors hogere omzetten schijnbaar een goed jaar achter de rug. Die groei is echter grotendeels toe te schrijven aan het doorrekenen van de gestegen energie- en houtprijzen. En aan een klein zwart kevertje dat graag bomen eet.
Oorlogszuchtige Russen en schrokkige kevers maken hout voorgoed duurder
03 mei 202322:05
En aan een klein zwart kevertje dat graag bomen eet.
Ludovic Billiet zit met zijn bedrijf Triplaco al 14 jaar in de sector van de plaatmaterialen voor interieurinrichting. Wat hij de voorbije jaren heeft meegemaakt, noemt hij ‘ongezien’. Triplaco levert standaard spaanplaten en mdf-panelen aan interieurbouwers en houthandels, maar verwerkt die ook zelf tot onder meer brandwerende deuren of akoestische panelen. ‘De grafiek met de prijs van mdf- of spaanplaten over de voorbije twintig jaar schommelt een beetje. Tot in 2020. Toen floepte de prijs plots tot vier keer hoger. De vraag naar meubelen, keukens, badkamers, enzovoort explodeerde tijdens de coronaperiode, gekoppeld aan verstoorde aanvoerketens. De hogere verkoopprijzen leidden tot een terugval in de verkoop in 2022.’
De cijfers van Triplaco zijn ook te zien in de algemene statistieken die sectorfederatie Fedustria (textiel, hout, meubelen) woensdag bekendmaakte. In de eerste negen maanden van vorig jaar schoot de totale omzet 18 procent hoger tot 3,5 miljard euro. Maar de verkochte volumes zakten met ruim een vijfde. Dat betekent dat een spaanplaat, een pallet, dakspanten, parket, een houten speeltuig of ramen en deuren in hout van Belgische bedrijven gemiddeld 40 procent duurder zijn geworden.
Zoom je in op de verschillende productcategorieën, dan zitten interieurpanelen (de grootste categorie met de gigant Unilin als veruit de belangrijkste speler) nog op het gemiddelde van de hele sector. De oorzaak voor de scheve verhouding tussen omzet en volumes ligt daar volgens Unilin-woordvoerder Sander Laridon vooral in de hoge energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne. ‘We zijn drie keer in het nadeel: onze persmachines verbruiken relatief veel elektriciteit. De lijmen die de houtvezels samenhouden, worden gemaakt van ureum, een afgeleide van aardgas. En doordat mensen zich met houtpellets gingen verwarmen, werd ook resthout duurder. Bij de houtzagerijen moesten we tot vier keer meer betalen.’
Bij bedrijven die houten palletten en verpakkingen maken voor transport en logistiek, ging de omzet met ruim de helft omhoog (+53%), terwijl 12 procent minder paletten werden verkocht. De grootste pallettenproducent van ons land, het Limburgse Foresco, draaide vorig jaar 450 miljoen euro omzet, bijna een kwart meer dan het jaar ervoor. Maar het verkocht ongeveer 6 procent minder palletten.
Boekdrukkever
De houtstroom uit Rusland komt nooit meer terug. En de klimaatverandering is al deels een feit. Dat betekent dat het hout voor onze palletten voor altijd duurder zal blijven.
Jan Ponnet
Aandeelhouder-CEO Foresco
Ook daar schudde de inval van Rusland in Oekraïne de business grondig door elkaar, maar op een andere manier dan bij de plaatmaterialen. ‘Een vijfde van het hout - laagwaardige den en spar - dat wordt gebruikt om palletten te maken, kwam tot begin vorig jaar uit Rusland’, zegt Jan Ponnet, de CEO van Foresco. ‘Dat viel plots weg door de ban op de import van Russisch hout. Veel van onze klanten raakten in paniek en gingen hamsteren, waardoor de prijs steeg van 170 euro naar 450 euro per kubieke meter.'
'Maar ook de klimaatverandering speelt een rol. De boekdrukkever of letterzetter duikt almaar noordelijker op. De kleine, zwarte, vraatzuchtige kever doet zich te goed aan het hout van levende bomen en bedreigt hele bossen. Bosbeheerders in Polen, Duitsland en Scandinavië zagen zich de voorbije vijf jaar gedwongen grote bosgebieden preventief te kappen, met - toen - een overaanbod en vandaag een onderaanbod en hogere houtprijzen tot gevolg.
'Ook de toegenomen vraag naar duurzame houtskeletbouw, die in de markt wordt gezet als duurzaam en energiezuinig en dus een wapen tegen de klimaatverandering, heeft de grondstoffenprijs voor palletten hoger geduwd.’
Al die oorzaken zijn bovendien structureel, stelt Ponnet. 'De houtstroom uit Rusland komt nooit meer terug. En de klimaatverandering is al deels een feit. Dat betekent dat het hout voor onze palletten voor altijd duurder zal blijven, op een niveau van 230 euro per kubieke meter.'
Chinezen
Het ene hout is ook het andere niet. Voor hoogwaardig parkethout zijn de Chinese parketproducenten de boosdoeners. Die kopen al jaren de Oost-Europese eikenbossen leeg, met schaarste en hogere houtprijzen tot gevolg. Vervolgens verkopen ze hun houtproducten tegen dumpingprijzen op de Europese markt. Onder meer Decospan, een producent van parket en fineerpanelen, ondervond daar de jongste jaren veel hinder van.
Sander Laridon
Woordvoerder Unilin
Door een terugval in het aanbod en de hogere prijzen, daalde vorig jaar ook de vraag. Bij houten bouwelementen (dakspanten, balken, ramen en deuren) en plaatmateriaal voor interieurbouw heeft dat te maken met de algemene terugval in de bouwsector. ‘Nu zijn we aanbeland in het omgekeerde scenario van tijdens corona’, zegt Billiet. ‘De vraag is fors teruggevallen. We hadden voor dit jaar evenveel gebudgetteerd als voor 2020, maar in april hinkten we al achterop. We proberen dat te counteren door meer innovatieve producten te verkopen, waarop de marges hoger liggen dan bij de standaardpanelen.’
Ook in de logistiek viel de activiteit terug. ‘Sinds september vorig jaar voelen we het afkoelen', zegt Ponnet. 'Dit jaar zet dat door met lagere volumes. We proberen onze winstgevendheid op peil te houden door overnames, waardoor we onze kosten kunnen drukken. Er valt nog wel wat te winnen door palletten zo te ontwerpen dat je minder hout nodig hebt om net voldoende stevigheid te bereiken voor een bepaalde toepassing. En een kwart van onze palletten is intussen tweedehands. Maar voor voeding en farma zijn altijd smetteloos nieuwe exemplaren nodig.